İngilizler, Sultan’ı Avrupa’da Tutabilir

Mustafa Kemal Paşa Bandırma vapuru ile Samsun’a ayak bastığı 19 Mayıs 1919 tarihinde Paris’ten New York Times gazetesine telgrafla aktarılıp ertesi sabah birinci sayfada yayınlanan haberin başlığıdır bu.

Haberin ilk sayfada yer alan özeti aynen şu şekilde:

 Paris, 19 Mayıs

İngilizler, Konstantinapol’ün Sultan’ın siyasi mülkiyetinde kalmasını önererek, Türkiye’nin tamamen bölünmesine yönelik müttefik planlarına yeni bir unsur eklediler.

İngilizlerin bu konudaki politikası, eski Türk İmparatorluğu’nun bir suretinin muhafaza edilmesi yönünde. Müttefikler başlangıçta Amerika Birleşik Devletleri’nden Konstantinapol’ün yönetimi için bir manda kabul etmesini istemeyi planlamıştı.

Açıklamada, Türkiye’nin bir barış anlaşmasına yönelik müzakere gerçekleşmeksizin bölüneceği doğrulandı.

Haberin devamında İstanbul’u işgal edip ülkeyi parçalamak isteyen İngiltere’nin farklı senaryolar üzerinde çalıştığı, bu senaryolardan birisinde saltanatın son temsilcisi Vahdettin’in sembolik olarak Bursa’da tahta oturtularak Türklerin ve Müslümanların Avrupa’ya olan siyasi etkilerinin kırılmasının amaçlandığı ifade ediliyor.

Haberin son paragrafı ise şöyle bitiyor:

“Le Temps gazetesi, henüz herhangi bir karar alınmamasına rağmen, kabul edilen planın, özellikle Arap ülkeleri hariç olmak üzere, Türkiye’nin bütünlüğüne saygı duyacak gibi göründüğünü söylüyor. Bu çözüme göre, Sultan Konstantinopolis’i elinde tutacak ve Türkiye’ye yardım etme yetkisi, her biri ayrı bir coğrafi alan için görev alan müttefikler ve ilişkili güçler arasında bölünecek. Bu plana göre Konstantinopol’de Amerika Birleşik Devletleri, ülkenin batı kıyısında Yunanistan, Güney Anadolu’da İtalya ve Kuzey Anadolu’da Fransa manda yetkisine sahip olacak.”

Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde 19 Mayıs 1919’da başlayan Kurtuluş Savaşı işte bu planları bozan önemli bir destandır.

29 Ekim 1923’te kurulan cumhuriyetimizin bizler için ne kadar değerli olduğunu asla unutmamamız gerekiyor ki bu topraklarda yeni bir destana daha ihtiyaç duymayalım!

Prof. Dr. Mustafa Zihni TUNCA