Yapay zekâ ve işsizlik

Geçtiğimiz günlerde İngiltere başbakanı Rishi Sunak ile Elon Musk’ın yapay zekâ üzerine sohbet ettikleri bir açık oturum gerçekleşti. OpenAI’nin de kurucu ortaklarından iken şirketten ayrıldıktan sonra yapay zekâ araştırmalarının tehlikelerine değinerek kontrol altına alınması konusunda bir bildiriye imza atan Musk, yakın zamanda kendi yapay zekâ şirketi xAI’yi kurduğunu duyurmuştu.

Sunak ve Musk arasında yapay zekâ ile ilgili ilginç diyaloglar yaşanırken, robotlara fiziksel “kapatma düğmeleri” yerleştirilmesinin uygun olacağı ve yapay zekâ uygulamalarının içine kapanık çocukların sosyalleşmesi açısından arkadaşlık hizmeti sunabilecekleri gibi sıkça tartışılan konularda hemfikir oldukları görülüyor.

Musk tarafından iddia edilen bir başka görüş ise yapay zekânın gelecekte tüm işleri yaparak arzu eden insanlara hobi niyetine çalışmaları dışında iş imkânı sunmayacağına ilişkin düşünceleriydi.

Yıllardır tartışılan bir konu olan teknolojinin insanları işsiz bırakacağına ilişkin bu görüş esasen teknik olarak mümkün olmakla birlikte, pratikte gerçeğe dönüşmesi mümkün olmayan bir ütopyadan öteye gidemeyecektir. Bunun pek çok nedeni bulunmakla birlikte, en önemli nedenlerin başında, halihazırda emeklilik yaşını sürekli artırarak bakmakla yükümlü olduğu çalışmayan kişi sayısını en aza indirmeye çalışan devletlerin kişilerin işsiz kalmalarına müsaade etmeyeceği gerçeği gelmektedir.

Bireylerin yapacağı işleri robotların yapması durumunda devletlerin bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı artacak, hiçbir devlet böyle bir yükün altına girme ihtimalini dahi göz önüne almayacak, işsizliği azaltacak tedbirleri arttırmak için gerekli önlemleri alma yolunu tutacaktır. Bu konuda birkaç yıl önce Bill Gates, işçiler yerine robot kullanan fabrikalardan robot vergisi alınmasını önermişti.

Her ülkede teknolojik yatırımların aynı oranda gerçekleşemeyeceği, toplumların pek çok hizmeti robotlar değil insanlardan almak istemeye devam edecekleri, duygusal zekâ ya da insani dokunuş gereken pek çok hizmetin robotlar tarafından gerçekleştirilmesinin uzunca bir süre mümkün görülmediği, etik sorunların çözümünün çok zor olduğu ve diğer pek çok sorun göz önüne alındığında yapay zekânın henüz mesleki anlamda ciddi bir tehdit oluşturmadığını söylememiz yanlış olmaz.

Prof. Dr. Mustafa Zihni TUNCA