Sosyal medyanın karbon ayak izi

Dünya çapında son 20 yılda İnternet kullananların sayısı Avrupa’da 6 kat, Asya’da 21 kat, Afrika’da ise 139 kat artarak küresel nüfusun %63’ü İnternet’i aktif kullanıcı haline geldi. Bunun sonucunda da, küresel düzeyde salınımı gerçekleşen yaklaşık 40 milyar ton CO2‘in %4’ünün kaynağını dijital teknolojiler oluşturuyor. An itibariyle küresel hava trafiğine eşit olan bu oranın 2025’te iki katına bekleniyor olması ise durumun ciddiyetini gösteriyor.

Geçtiğimiz haftaki yazımızda, bu hafta İnternet ve sosyal medya kullanımımızın küresel ısınmaya olan etkilerini gösteren karbon ayak izlerimiz üzerinde durarak dijital teknolojilerin kullanımı sonucu ortaya çıkan CO2 salınımındaki payımızı değerlendireceğimizi ifade etmiştim.

Eğer evinizde ya da iş yerinizde masaüstü bilgisayar kullanıyorsanız, günlük ortalama sekiz saatlik kullanım durumunda yılda 175kg CO2 salınımı gerçekleştirmiş oluyorsunuz. Laptop kullanıcıları için bu rakam cihaza bağlı olarak 44 ile 88kg CO2 civarında gerçekleşiyor. Cep telefonlarında ise örneğin, iPhone 12 ve 13’ün 128GB kapasiteli modellerin karbon salınımı kullanıma bağlı olarak 64 ile 72kg CO2 civarında olduğu tahmin ediliyor.

İnternet kullanımı açısından karbon salınımının %40’ının Google aramaları sonucu ortaya çıktığı düşünülüyor. Önceki yazılarda da belirttiğim gibi, arama motorlarının yeni alternatifi olarak görülen ChatGPT vb. yapay zekâ uygulamalarının küresel ısınmaya etkileri çok daha ciddi boyutlarda olduğu biliniyor.

Sosyal medya kullanımı açısından incelediğimizde ise, gün içerisinde sosyal ağlarda geçirilen 50 dakikalık zaman diliminin 20kg CO2 salınımına karşılık geldiği, bu rakamın bir aracın yaklaşık 85km mesafelik seyahati sonucu ortaya çıkan salınıma eşdeğer olduğu ifade ediliyor.

Her gün 1 milyarın üzerinde izlenmeye sahip olan YouTube’un küresel elektrik tüketiminin %2.5’undan sorumlu olduğu ifade ediliyor. Günlük 1 milyar izlenme ile oluşan karbon salınımı 6bin ton CO2 düzeyine karşılık geliyor. Bu rakamın, 3 bin 636 uçağın 11 saatin üzerinde uçuşu sonucu oluşan CO2 salınımı ile aynı düzeyde olduğunu da not etmiş olalım.

Netflix açısından durum daha da vahim. Platformda yayınlanan programların dünya çapında dakikada 1.1 milyon izlenme aldığı, bunun sonucunda dakikada 4 bin tonun üzerinde CO2 salınımına sebep olduğu belirtiliyor.

Platformlar arasından en düşük karbon ayak izine sahip olan ise X (Twitter). Günde yaklaşık 500 milyon paylaşımın yapıldığı bu platformda twit başına düşen karbon salınımı yaklaşık 0.02g düzeyinde.

Prof. Dr. Mustafa Zihni TUNCA