Bilgi güç müdür gerçekten, Bacon’ın 425 yıl önce söylediği gibi?
Orwell’in 1984 adlı eserindeki “Cahillik güçtür” ifadesi bunun en güzel ironilerinden birisidir. O’na göre “Güç bir araç değil, amaçtır”. Gücün amacı ise yine “güçtür”.
Bu görüşün temelinde ise muhtemelen Dostoyevski’nin Suç ve Ceza romanında geçen “Güçsüz hiçbir şey olmaz… ve güç, ancak güçle elde edilir…” ifadesi vardır.
Dostoyevski’nin 156 yıl önce yayınlanan eserinde değindiği güç bildiğimiz ‘kaba güç’tür. Bilgi ise ‘yumuşak güç’ olarak adlandırılan gücün temel bileşenlerinden birisidir. Yumuşak gücün diğer önemli bileşeni ise ‘düşünme’ ya da en basit ifadeyle ‘aklını kullanma’dır.
Bir önceki yazımı “dezenformasyon kaynaklarının neyi neden yaptıklarını çok iyi bildiklerini” ifade ederek tamamlamıştım. Diğer bir ifade ile, dezenformasyon tesadüfi ya da keyfi olarak yayılan bir olgu değildir. O halde, dezenformasyon ile savaşta başarının temelinde bilgi ve düşünme gibi yumuşak güç unsurlarının yer alması gerektiğini söylemek yanlış olmaz.
Geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir akademik makalenin bulguları “temel eleştirel düşünme becerilerini geliştiren kısa çevrimiçi videoları izleyenlerin yanıltıcı bilgilere daha iyi karşı koyabildiklerini” ortaya koyuyor. Bu bulgular aslında dezenformasyon ile savaş konusunda zaman zaman paylaştığımız önerilerin akademik çalışmalar tarafından da desteklendiğini göstermesi açısından önem arz ediyor.
Sonraki yazılarda eleştirel düşünme olarak adlandırılan; akıl yürütme, analiz ve değerlendirme gibi zihinsel süreçlerden oluşan düşünme biçimi üzerinde de durmamız faydalı olacaktır.