COVID-19 Pandemisi, insanlığı vurmaya devam ediyor. Akademi, sanat, bilim ve düşünce insanlarını tek tek kaybediyoruz. Pandemiden dolayı insan sermayemiz her geçen gün zayıflamaktadır. En son Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Hizmetler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Adem Efe’yi COVID-19’a kurban verdik. Adem Efe, ülkemizin yetiştirdiği en değerli, verimli ve üretken ilahiyatçılarından, sosyologlarından ve akademisyenlerinden biriydi.
Adem Hoca, akademiye, araştırmaya, gezmeye, öğrenmeye, yazmaya ve keşfetmeye adanan bir ömür yaşadı. Okuduklarını, araştırdıklarını, gördüklerini hemen kaydeden Adem hoca, arkasında zengin ve verimli bir akademik ve entelektüel miras bıraktı. 53 yaşında aramızdan ayrılan Adem hoca, daha çok araştırmak, yazmak ve öğrenmek için hep çalıştı ve koştu.
Adem hoca ile araştırma görevliliğimin başlangıcından beri 25 yılı aşkın çok yakın bir dostluğumuz oldu. Uzun bir süre aynı fakülte odasını paylaştığım Adem’le edebiyat, felsefe, bilim, sanat ve tarih üzerine uzun uzun sohbetlerde bulunurduk. Adem’in duygu, düşünce ve entelektüel dünyasından damıtılan görüşler benim için sürekli bir beslenme kaynağı oldu ve beni çok zenginleştirdi. Her zaman hayatınızda olmasını istediğiniz ve hayatınızda olmasından zevk aldığınız insanlar vardır. Adem hoca, öyle biriydi. Adem hoca, bütün hayat sevinciyle, sempatikliğiyle, nezaketiyle ve sevgisiyle hayata ve insana coşku, aydınlık ve dinamizm katan gerçek bir insandı.
Adem hoca, hayatını bilgiye, öğrenmeye, araştırmaya ve yazmaya adamış bir entelektüel ve akademisyendi. Bir akademisyen ve entelektüel olarak ahlakta ve akademide model bir insandı. Cehalet, fesat ve düşmanlıkla hayatı ve insanı zehirlemek, kirletmek ve çürütmek isteyen herkesten ve her şeyden uzak durdu. Kendisini kirletmek isteyen kirli ve karanlık mahluklarla enerjisini tüketmek yerine Adem hoca, hep tabiata, bilime ve insana yöneldi. Arkasında bıraktığı yazılar, cehalete, sığlığa ve fanatizme karşı derin bir insan ve hayat sevgisini anlatmaktadır. İnsanseverliği, kucaklayıcılığı ve sıcaklığıyla bulunduğu ortamlarda sihirli bir çekim gücü oluşturan Adem hoca, herkesle verimli bir şekilde ilişki ve iletişim kurmaya çalışırdı.
Adem hoca, modernleşme ve İslamcılık düşüncesi ile dini gruplar sosyolojisi alanlarında referans nitelikte önemli eserler bırakmıştır. Dini grupları Isparta örneğinde incelediği çalışması, dini hayatın sosyolojik bir resminin ortaya konması için yerelde var olan somut örnekler üzerinden gitmesi gerektiğini göstermektedir. Dini hayata sosyal bilimlerin yaklaşımlarını uygulayan Adem hoca, tam bir sosyal bilimciydi. O, sadece bir sosyolog değildi. O, aynı zamanda felsefeden, edebiyattan, ilahiyattan, tarihten ve kültürden beslenerek dini olguları çok yönlü ve disiplinler arası bir yaklaşımla araştırmaya ve anlamaya çalışan multi-disipliner bir akademisyendi.
Adem hoca, İslamcılık düşüncesiyle ilgili önemli metinleri günümüze kazandırmıştır. Sebilürreşad dergisi hakkında yaptığı çalışmalar çok değerlidir. Sebilürreşad dergisinin önemli yazarlarından Hasan Hikmet Demirbağ hakkında yaptığı çalışma, düşünce hayatımıza yapılmış çok değerli bir katkıdır. Adem’in İstanbul’da Ali Efendi tarafından çıkarılan Basiret gazetesi hakkında yaptığı çalışma, basın tarihi ve sosyolojisi alanına önemli bir katkıda bulunmuştur. İbn Haldun Üniversitesi tarafından basılan bu çalışma, Osmanlı-Malay ilişkilerine ışık tutmaktadır.
Adem hoca, kadim olana tutkuyla bağlı olan bir insandı. Üniversitedeki odası bir müze gibiydi. Adem, gittiği her yerden antik objeleri toplar ve onları odasına koyardı. Onun müze odasında özenle demlediği sıcak çay eşliğinde yaptığımız sohbetler, benim için unutulmaz anılar ve zenginlikler olarak kalacaktır.
Adem hoca, kendisini zaman ve mekanla sınırlayan bir akademisyen değildi. O, akademik ve entelektüel hayata katkı yapmak için sürekli yolda olan bir münevverdi. Onun gezi yazıları, Adem’in edebiyat, düşünce ruh zenginliğini gösteren ürünler olarak elimizde bulunmaktadır. Süleyman Demirel Üniversitesi’nin Adem hocanın akademik ve entelektüel çalışmalarını derleyecek bir çalışma yapması, düşünce ve kültür hayatımıza ciddi bir hizmet olacaktır. Adem hoca, Isparta semalarında araştırmayı, öğrenmeyi ve yazmayı temsil eden ve etrafa ışık saçan bir yıldızdı. Isparta semalarındaki yıldızın kayışıyla beraber maalesef dünya, Akdeniz ve Ege çok daha yoksul hale gelmiştir. Hep sevgiyle anacağım Adem hocaya Allah’tan rahmet dilerim. Nur içinde yat sevgili Adem!