Bundan tam 221 yıl önce İngiliz iktisat profesörü Thomas Robert Malthus ‘An Essay on Population’ (Nüfus Hakkında Bir Deneme) adında bir kitap yazar. Kitabında nüfus artışını matematiksel olarak modellemeye çalışan Malthus’a göre insan nüfusu her 25 yılda ikiye katlanırken gıda üretim hızı bu tempoya yetişemeyecektir.
Nüfusun katlanarak artışı karşısında besin kaynaklarının yetersiz kalması sebebiyle kıtlık, salgın ve savaş gibi felaketlerin meydana geleceğini öngören Malthus bu durumun kitlesel ölümlere sebep olacağına işaret etmektedir. Bu gelişmeler ise dünya nüfus artış hızını azaltarak besin üretimi hızı ile yeni bir denge mekanizması oluşturabilecektir.
Bu yüzden de özellikle fakirlere yönelik doğum kontrol çabalarını destekleyen bu öngörüler sonraları ‘Sosyal Darwinizm’ fikrine de ilham vermesi sebebiyle oldukça eleştirilmiştir. Ekonomik açıdan ise iktisatçılar ‘Malthus Kapanı’ olarak adlandırılan bu öngörüleri genel olarak hatalı bulmuş, insanoğlunun hızlı nüfus artışına rağmen teknolojik gelişmeler sayesinde bu artış karşılayacak şekilde toprağın verimliliğini de artırarak kıtlığı önemli ölçüde dizginleyebildiğini ifade etmektedir.
Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan bir raporda dünya nüfus artışına yönelik endişe verici projeksiyonlar dikkat çekiyordu. Raporda, her ne kadar nüfus artış oranı yavaşlamış olsa da, dünya nüfusunun an itibariyle 7,7 milyar düzeyinde olduğu, 2050 itibariye 9,7 milyara, yüzyılın sonunda ise 11 milyara ulaşacağı öngörülüyor.
Rapordaki nüfus öngörüleri kadar insanoğlunun geleceğine yönelik uyarılar da oldukça vahim:
“Küresel nüfus ve refahta öngörülen artış doğal kaynaklar ve ekosistemler üzerinde yeni baskılara sebep olacaktır.”
Bu ifade bana Malthus’un günümüz bilim insanları tarafından kabul görmeyen meşhur kehanetini anımsattı. Çünkü, rapora hızlıca göz attıktan sonra insan ister istemez düşünmeden edemiyor, “İhtiyar dünya bu kadar insanı besleyebilecek yeterli miktarda kaynağa sahip mi?”
Bu sorunun cevabını ise yaklaşık iki ay önce yayınlanan bir başka Birleşmiş Milletler raporunda bulmak mümkün. Raporda özetle “dünyanın mevcut besin üretim kapasitesinin insanoğlunun bitki, hayvan ve mikroorganizmalardaki biyolojik çeşitliliği koruma konusundaki başarısızlığı yüzünden tehlikede olduğu” gerçeğine dikkat çekiliyor.
Raporun detaylarını ve ilgili diğer güncel raporların ilginç bulgu ve önerilerini bir sonraki yazıda paylaşmak istiyorum.