5 Milyar Dolar Yatırım İçin Şehrinizin Adını Değiştirir misiniz?

Ülkemizde henüz çevrimiçi mağazası bulunmadığı için dünyanın en büyük e-ticaret sitesi olan Amazon’u tanımayanlar olabilir. O yüzden yazıma öncelikle Amazon.com sitesini kısaca tanıtarak başlamak istiyorum. Amazon, 1994 yılında ABD’nin Washington eyaletinin başkenti Seattle’da kurulan bir e-ticaret sitesi. Dünyanın ilk e-ticaret sitelerinden birisi olma özelliğine de sahip olan Amazon başlangıçta bir çevrimiçi kitabevi olarak kurulmuştu. Zamanla büyüyerek çok kanallı bir alışveriş merkezi haline gelen Amazon, günümüzde dünyanın en değerli şirketleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. İstihdam ettiği kişi sayısı ile de dikkati çeken Amazon, dünya çapında yaklaşık 542 bin kişiye iş imkânı sağlayarak dünyanın ikinci en çok çalışana sahip işletmesi durumunda.

Bu hafta Amazon’u bu köşeye konuk etme sebebim ise Amazon’un geçtiğimiz Eylül ayında bir duyuru yaparak Seattle’daki genel merkezinden sonra ikinci genel merkezlerini kurmak istediğini açıklayarak yeni merkeze ev sahipliği yapacak bir şehir aradıklarını ilan etmiş olması. Son altı yılda Seattle ekonomisine 38 milyar Dolar’lık yatırım gerçekleştiren Amazon, yapmış olduğu duyuruda ikinci genel merkezlerini bir milyonun üzerinde nüfusa sahip, istikrarlı bir ekonomiye sahip ve iş dünyasına dostça yaklaşan bir kente kurmak istediklerini ifade ediyordu.

Amazon’un 5 milyar Dolar’lık bir yatırım ile önümüzdeki 15 yıl içinde 50 bin kişiye yüksek gelirli iş imkânı sağlamayı düşündüğü ikinci genel merkez projesine 19 Ekim tarihine kadar ABD, Meksika ve Kanada’dan 238 farklı şehir belediyesi aday olarak başvurdu. Aday kentler şirket genel merkezi tarafından detaylı olarak incelendikten sonra aday sayısı 20’ye indirilerek geçtiğimiz günlerde finalist adayların listesi açıklandı. Önümüzdeki günlerde hangi şehrin ikinci genel merkez olarak seçileceği büyük bir merak konusu olarak konuşulurken ben aday şehirlerin sundukları bazı ilginç teşvik planlarından bahsetmek istiyorum.

Adaylar arasında en büyük teşvik New Jersey’in Newark şehrinden gelmiş. Kent yönetimi ikinci genel merkezin kendi bölgelerinde kurulması durumunda şirkete toplamda 7 milyar Dolar’ı bulan teşvik sözü veriyor. Benzer bir şekilde Illinois’in Chicago kenti ise 2 milyar Dolar’lık teşvik önerisi ile dikkati çekiyor.

Daha eğlenceli yollardan Amazon’a göz kırpan şehirler de yok değil. Örneğin, New York City’nin kalbi Manhattan adasında geçtiğimiz günlerde Empire State binası başta olmak üzere pek çok gökdelen Amazon’un rengi olan turuncuya boyandı.

Arizona’nın Tucson kentinden ise Amazon’un Seattle’daki merkezine 6.4 metre uzunluğunda bir çöl kaktüsü hediye edilmek istense de şirket tarafından bu hediye kabul edilmedi. Kansas belediye başkanı iyi niyet göstergesi olarak Amazon’dan tesadüfi olarak seçilen 1,000 ürün satın aldığını ve her bir alışveriş için Amazon sayfasına tek tek ürün yorumu yapıp beşer yıldız verdiğini bile açıkladı!

Tüm bunlar bir tarafa, en komik öneri ise Georgia’nın Stonecrest kentinden geldi. Kent konseyi tarafından yapılan oylamayla Amazon’un ikinci genel merkez için kendi kentlerini seçmesi durumunda Amazon’un talep ettiği havalimanına yakın 700 dönümlük arazinin iki katı büyüklüğünde alan verilmesine ve kentin adının Amazon olarak değiştirilip şirketin CEO’su Jeff Bezos’un da ömür boyu daimî belediye başkanı olarak atanmasına karar verdi! Neyse ki rüşvete prim vermeyen Amazon tarafından Tucson, Kansas ve Stonecrest kentleri son 20 aday arasında yer almıyor!

Prof. Dr. Mustafa Zihni TUNCA