Bölgesel dinamiklerden olmasına rağmen son yıllarda kan kaybetmeye devam eden yerel basın kendi sesini duyurabiliyor mu?
Geçtiğimiz günlerde TBMM gündeminde yerel basının durumu vardı. Ülkemizde sadece 2019 yılında 70 civarında olmak üzere son üç yılda bine yakın gazete kapandığı ifade ediliyor. Bu yıl içerisinde 250 gazetenin daha kapanabileceği öngörülürken ülke çapında toplam gazete sayısının ise 750’ye düşebileceği bildiriliyor.
İnternet gazeteciliğinin yaygınlaşmasının yanı sıra kâğıt fiyatları ve işgücü giderleri olmak üzere maliyet unsurlarının artışına daha fazla direnemeyen yerel gazeteler satış ve reklam gelirlerinin azalmasının da etkisiyle dijital yayıncılığa yönelirken bazıları ise faaliyetlerine tamamen son vermek zorunda kalabiliyorlar.
Bu sorun sadece ülkemize has olmayıp ABD’yi bile derinden etkiliyor. Sosyal ağların da yaygınlaşmaya başlamasını sağlayan semantik web teknolojilerinin hüküm sürdüğü 2004’lerden itibaren ABD’de kapanan gazete sayısı 2100 civarında. Bu gazetelerin yaklaşık 70 tanesi haftalık olduğu için kapanan günlük gazete sayısının 2 binin biraz üzerinde olduğunu söylenebilir.
2019 itibariyle ABD’nin yarısını oluşturan pek çok bölgede faaliyet gösteren yerel gazete sayısının en fazla bir tane olduğu ve bunların da önemli bir kısmının haftalık basılabildiği ifade ediliyor. Örneğin, Michigan’ın Ann Arbor kentinde 2009’dan beri günlük olarak sadece 300 üniversite öğrencisi tarafından hazırlanan The Michigan Daily gazetesi çıkıyor.
ABD’de halen yayınına devam eden gazete sayısı yaklaşık 7 bin civarında olmakla birlikte çoğunluğu sürdürülebilir bir gelir elde etmekte zorlanıyor. Bunun sonucunda ise 2004 ile 2007 yılları arasında gazetelerde çalışan muhabir, editör, fotoğrafçı ve ofis çalışanlarının sayısında %45 azalma yaşandığı ortaya çıkmış.
Satışlar ve gelirler hızla azalış gösterirken dijitalleşme sürecine stratejik olarak ayak uydurabilen gazetelerin sayısı ise oldukça sınırlı düzeyde. Özellikle dijital versiyonları üzerinden abonelik ve/veya reklam gelirleri elde edebilen bu kuruluşların büyük holdingler tarafından desteklendiği ya da sahip olunduğu biliniyor. Yayınlanan bir raporda ABD’deki günlük gazetelerin yaklaşık üçte birinin sahiplerinin sadece 25 büyük şirket olduğuna dikkat çekiliyor.
Başarılı örneklerden birisi olan New York Times dijital versiyonuna 3 milyonun üzerinde ücretli abone sağlamayı başarabilmiş. 2025 yılına kadar bu rakamı 10 milyona çıkarmayı hedefleyen gazetede 1200’ün üzerinde çalışan gazeteye zengin ve güncel bir içerik sağlayarak bu hedefe ulaşabilmesi için çabalıyor.
Ülkemizdeki durumu ise sonraki yazılarda değerlendirelim…