15 saniyelik şöhret

Ana akım sosyal ağlar dışındaki irili ufaklı sosyal ağları çok fazla takip edemiyorum.  Son zamanlarda karşıma çıkmaya başlayan TikTok’un ne olduğunu gençlerden birisine sorduğumda daha çok çocuk ve ihtiyarların şarkıcıları taklit ettikleri 15 saniyelik videoların paylaşıldığı bir ağ olduğunu söyledi.

Önceleri gençler tarafından müzik efektleri ile süslü paylaşımlar için kullanılan bu ağ zamanla diğer yaş gruplarının da el atması sonucu ergen ve yaşlılara kalmış. Tıpkı Facebook gibi… Facebook da ileri yaş gruplarının kullanıma başlamasıyla gençler tarafından tercih edilmemeye başlamıştı. Bir süre SnapChat ile idare eden gençler, orayı da ergen istilası sebebiyle terk etmiş, bir süre sonra benzer özellikler Facebook tarafından Instagram ve WhatsApp’a da kopyalanınca soluğu özellikle Instagram’da almışlardı.

Rakip pek çok sosyal ağın en can alıcı özelliklerini kendi uygulamalarına kopyalayan Facebook tarafından er geç TikTok’un video düzenleme gibi araçlarının da kopya edileceği aşikâr. O zamana kadar TikTok tarafından yeni fikirler ortaya çıkmadığı sürece akıbetinin SnapChat gibi olacağını düşünebiliriz.

Dünya çapında 500, ülkemizde ise 30 milyon civarından kullanıcısı olduğu düşünülen TikTok ile ilgili en önemli eleştiri ise kullanıcılarının önemli bir kısmını çocuk yaştakilerin oluşuyor olması. Web sitesinde yer alan trend videolara bakınca yapılan paylaşımların ortaokul ve lise düzeyindeki ergenlere ait olduğu anlaşılıyor. Bunun sonucunda kontrolsüz paylaşımların yapılması ve izlenmesi ebeveynler tarafından ciddi bir sorun teşkil edebilecek düzeyde. Şirket yetkilileri ise yapay zekâ ve çalışanlar tarafından düzenli olarak paylaşımların takip edildiğini ifade ediyorlar.

Post modern sanatçı Warhol’ün “Herkesin bir gün 15 dakika ünlü olacağı” öngörüsünün sosyal medya sayesinde gerçekleşebileceği zaman zaman iddia ediliyordu. TikTok ise sosyal medya fenomenleri dışındakilerin meşhur olma şansına sahip olmadığı sanal alemde sıradan kişilere bile 15 dakikalığına olmasa da “bir gün 15 saniyeliğine ünlü olma” imkânı sunduğu için ilgi görüyor olabilir mi acaba?

Prof. Dr. Mustafa Zihni TUNCA