ABD’de öğrenci olarak bulunduğum ilk günlerde evden kampüse doğru yürürken yaya geçitlerine yaklaştığımda araçlar karşıdan karşıya geçebileceğimi düşünerek durup bekliyorlardı. O günlerden kalan bir alışkanlıkla özellikle trafik ışıklarının bulunmadığı yaya geçitlerinde arkadan gelen araçların tepkilerine rağmen durup yayalara yol veririm. Kendilerine öncelik verilmesine pek alışkın olmayan yayalar genelde bu durumu şaşkınlıkla karşılasalar da çoğu zaman gülümseyerek ve selam vererek memnuniyetlerini gösteriyorlar.
O yüzden geçtiğimiz günlerde İçişleri Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen “Önce Hayat, Önce Yaya” projesini anlamlı buluyorum. Bakanlık web sitesinde projeyi açıklarken aşağıdaki ifadelere yer veriliyor:
“… Bakanlığımız, trafik kazalarında her yıl yaklaşık bin 700 yayanın hayatını kaybetmesi üzerine harekete geçti… trafikteki can kayıplarının yaklaşık yüzde 23’ünü oluşturan yayalara yönelik devrim niteliğinde bir adım atıldı.”
Trafik kazaları yüzünden can kaybının önlenebilmesi için atılan her adımı desteklemek gerçekten önemli. Bununla birlikte “önce hayat” diyorsak ihmal etmememiz gereken önemli bir husus daha var. O da, trafik kazalarında önemli rolü olan yayaların da kurallara uyma konusunda benzer projelerle uyarılması…
10 milyona yakın nüfuslu Tokyo’nun meşhur kavşaklarından birisi olan altı farklı yolun kesiştiği Shibuya yaya geçidinde binlerce kişi yeşil ışığın yanmasını bekliyor ve yeşil ışık yanana kadar tek bir yaya bile karşıya geçme teşebbüsünde bulunmuyor. Yeşil ışığın yanması ile birlikte düzenli bir şekilde yaya geçidine akın eden yayalara bölgedeki binaların üst katlarından baktığınızda tıpkı karıncalar gibi birbirleri ile çarpışmadan karşıya geçişlerini hayretle izliyorsunuz.
Peki bizde yayalar trafik kurallarına ne kadar riayet ediyor? Trafik kazalarında tek suçlu sürücüler mi? Bu soruların cevabını Emniyet Genel Müdürlüğü’nün her ay düzenli olarak yayınladığı Trafik İstatistik Bülteni’nde arayalım isterseniz…
Yayınlanan en güncel bülten Aralık 2018 dönemine ait. Bültende 2018 yılında gerçekleşen tüm trafik kazalarına ait oldukça detaylı istatistikler mevcut. İstatistiklere baktığımızda oldukça ilginç bazı verilere ulaşmamız mümkün:
2018 yılında gerçekleşen ve ölüm ya da yaralanma ile sonuçlanan 186.422 trafik kazasından 31.593’ü yayaya çarpma neticesinde gerçekleşmiş. Maalesef 18.103 vakada trafik kazasına neden olan unsur yayalar olarak kayıtlara geçmiş. Bir yıl boyunca trafik kazalarında “Yaya ve okul geçitlerinde yavaşlamamak, yayalara geçiş hakkı vermemek” sebebiyle sürücüler tarafından ölüm ya da yaralanmaya sebep olunan vaka sayısı ise sadece 1.294.
Sadece bu veriler bile trafik güvenliği açısından sürücüler kadar yayalara karşı da bir eylem projesinin ivedilikle gündeme alınmasını gerektirmiyor mu?