Geçtiğimiz Cuma günü tüm camilerde “Güneşin doğduğu en hayırlı gün: Cuma” başlıklı bir hutbe okundu. Hutbede özetle Cuma gününün dini açıdan faziletine değinilerek son zamanlarda sıkça duyduğumuz ‘Kara Cuma’ ifadesinin yarattığı rahatsızlık vurgulandı. Peki, İnternet’ten alışveriş yapanların yakından bildiği orijinal adı ile ‘Black Friday’ ifadesi nedir, bu isim nereden geliyor hiç merak ettiniz mi?
ABD’de tatil sezonu olarak adlandırılan ve Kasım ayının dördüncü Perşembe günü kutlanan Şükran Günü’nü takip eden Cuma günü ‘Black Friday’ olarak biliniyor. Son yıllarda e-ticaretin yaygınlaşmasıyla tüm dünyaya yayılan Şükran Günü sonrası gerçekleşen indirimli satış günlerinin ilki olan Cuma gününe verilen bu isim aslında alışveriş tutkunları açısından günün önemine dikkat çekmeyi amaçlıyor.
‘Black Friday’ adının nereden geldiğine dair çok sayıda efsane yer alsa da gerçek anlamda bu ismin nereden geldiği tam olarak kimse tarafından net olarak bilinmiyor. Kökeni aslında 1950’lere kadar uzanan bu ifadenin Şükran Günü sonrası indirimli satışlar sebebiyle sokakları dolduran kalabalık insan gruplarının trafiğe zarar vermesi sebebiyle polisler tarafından bu adı aldığını söyleyenler mevcut. Kimi kaynaklarda ise tüm yıl yeterince satış yapamayan perakendeciler için kazanç sezonunun başladığı gün olması sebebiyle de bu adın verildiği söylenirken, kimilerinde ise tatil sezonu boyunca yoğun bir şekilde çalışan mağaza personeli için korkunç ve yorucu bir gün kabul edilen Cuma günü yüzünden bu adın kullanıldığı ifade ediliyor. Özetle, neresinden bakarsanız bakın ‘Black Friday’ ifadesi ardında tamamen ticari bir başarı barındıran bir pazarlama çabası olarak karşımıza çıkıyor. ‘Black Friday’ ile yetinmeyen ticari zekâ tarafından geliştirilen ve takip eden Pazartesi günü için kullanılan ‘Cyber Monday’ yani Siber Pazartesi ve Çin menşeili ‘Singles Day’ olarak bilinen Bekarlar Günü de bu ticari zekanın son yıllarda peş peşe bizlere sunduğu başarılı örnekler olarak karşımıza çıkıyor.
Kasım ayı alışveriş sezonu aslında yıl sonu stokların eritilmesi açısından işletmeler açısından oldukça önemli bir süreç olarak ekonomiye ciddi anlamda hizmet ediyor. Alışveriş sezonu Çin merkezli Alibaba grubunun öncülüğünde “11.11 Global Shopping Festival” ile başlıyor. Çin’de gayriresmi olarak kutlanan Bekarlar Günü olan 11 Kasım tarihini ifade eden 11.11 kavramı ile başlayan Küresel Alışveriş Festivali’nin ortaya çıkışı sadece sekiz yıl öncesine dayanıyor. Çin’de özellikle üniversiteli bekar gençler tarafından eğlence amacıyla kutlanan yalnızlar gününü alışverişle özdeşleştirmeyi başaran Alibaba grubu festival boyunca her yıl e-ticaret işlem rekorları kırmayı başarıyor.
ABD’de ise tatil sezonu boyunca ciddi satışlar gerçekleştiren bir platform olan Amazon, özellikle ‘Black Friday’ ve ‘Cyber Monday’ dönemlerinde ciddi oranda işlem hacmi ile e-ticaret açısından her yıl yeni bir rekor kırmayı başarıyor.
Tatil sezonu kampanyasına kayıtsız kalmayan ülkemizde de durum çok farklı değil aslında. Özellikle 11.11 kampanyası ile önemli bir atılımda bulunan N11’in yanı sıra, toplumsal duyarlılık göstererek ‘Black Friday’ ifadesini ‘Efsane Cuma’ olarak Türkçeleştiren Hepsiburada sitesi de ülkemizde bu sezon e-ticaret rekoru kıran platformlar arasında yer alıyor.
Bir sonraki yazımızda tatil sezonu e-ticaretin durumun rakamlarla inceleyeceğiz…